Cơn thiếu máu não thoáng qua – Nguyên nhân, triệu chứng

Cơn thiếu máu não thoáng qua thường có các triệu chứng giống như một cơn đột quỵ não nhưng thường sẽ không kéo dài tới 24 giờ. Vì thế người bệnh có thể khó khăn trong việc phân biệt cơn thiếu máu não thoáng qua và triệu chứng của đột quỵ não. Các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua có thể cảnh báo cho bạn rằng trong tương lại bạn có thể gặp tình trạng đột quỵ. Hãy cùng Dược Thuận Hóa tìm hiểu dấu hiệu và cách điều trị nhé.

Thiếu máu não thoáng qua là gì?

Thiếu máu não thoáng qua (tên tiếng anh: transient ischemic attack, viết tắt: TIA) hay còn gọi là “cơn đột quỵ tạm thời” là sự gián đoạn tạm thời lưu lượng máu lên não, gây ra các triệu chứng giống như đột quỵ nhưng chỉ kéo dài trong thời gian ngắn. Thiếu máu não thoáng qua xảy ra khi động mạch não bị tắc nghẽn và sau đó tự mở và lưu thông lại. Hiện tượng này cũng có thể xảy ra khi cục máu đông gây tắc nghẽn rồi di chuyển đi chỗ khác.

Biểu hiện cơn thiếu máu não thoáng qua

Bệnh thiếu máu não thoáng qua có nhiều biểu hiện khác nhau tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, dưới đây là các biểu hiện của một đột quỵ não cấp và có thể bao gồm các triệu chứng sau đây:

• Yếu hoặc tê bì tay, lưỡi, má, cằm, mặt, cánh tay hoặc chân, thường xảy ra ở một bên cơ thể.
• Khó nói một cách bình thường, gặp khó khăn trong việc phát âm hoặc nói ra các từ ngữ.
• Nhìn không rõ có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt, bao gồm mờ mắt, giảm thị lực hoặc thậm chí mất khả năng nhìn rõ.

Tỷ lệ xảy ra đột quỵ sau 7 ngày, 90 ngày và trong 5 năm tiếp theo thường phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại đột quỵ, điều trị và yếu tố rủi ro của bệnh nhân. Tuy nhiên, theo một số nghiên cứu, tỷ lệ xảy ra có thể được ước tính như sau:

• Tỷ lệ xảy ra đột quỵ sau 7 ngày: Có thể dao động từ khoảng 9% đến 12%.
• Tỷ lệ xảy ra đột quỵ trong vòng 90 ngày: Trong khoảng thời gian này, tỷ lệ xảy ra đột quỵ thường dao động từ 9% đến 17%.
• Tỷ lệ xảy ra đột quỵ trong 5 năm tiếp theo: Tỷ lệ này cũng có thể biến đổi, nhưng đa số nghiên cứu gần đây ước tính rằng khoảng 24% đến 29% trong số những người đã từng trải qua một cơn đột quỵ sẽ trải qua một cơn đột quỵ khác trong 5 năm tiếp theo.

Sự khác nhau giữa cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) và đột quỵ não cấp (stroke)?

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) và đột quỵ não cấp (stroke) là hai tình trạng liên quan đến sự gián đoạn của dòng máu đến não, nhưng chúng có những điểm khác nhau quan trọng sau:

• Thời gian: TIA thường chỉ kéo dài trong vài phút đến một giờ, trong khi đột quỵ cấp tính có thể kéo dài lâu hơn và gây ra tổn thương não vĩnh viễn.
• Triệu chứng: TIA thường có các triệu chứng tương tự như đột quỵ, nhưng chúng thoáng qua và không gây ra tổn thương nhiều đến não. Đột quỵ không chỉ kéo dài hơn mà còn gây ra tổn thương phá hủy não vĩnh viễn.
• Tổn thương não: Trong TIA, không có tổn thương cố định của não xảy ra, trong khi đột quỵ có thể gây ra tổn thương không thể đảo ngược.
• Nguy cơ: TIA thường là dấu hiệu của thiếu máu não và nguy cơ đột quỵ sắp xảy ra, và việc nhận biết và điều trị TIA có thể giúp ngăn ngừa đột quỵ. Đột quỵ, trong khi đó, có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Nguyên nhân gây ra TIA là gì?

Nguyên nhân hình thành

Nguyên nhân gây ra cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) thường liên quan đến sự gián đoạn tạm thời của dòng máu đến một phần của não, thường do do có cục máu đông hoặc động mạch não bị chít hẹp là nguyên nhân dẫn đến cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua. Một số nguyên nhân và yếu tố rủi ro gây ra TIA bao gồm:

• Các khối máu đông: Sự hình thành các khối máu đông trong dòng máu có thể ngăn chặn hoặc giảm dòng máu đến một phần của não, dẫn đến TIA.
• Các vấn đề về mạch máu: Bất kỳ vấn đề nào gây ra hẹp hoặc tắc nghẽn của mạch máu có thể gây ra TIA.
• Rối loạn nhịp tim: Nhịp tim không đều hoặc quá nhanh có thể gây ra cặn bã máu hoặc các khối máu trong dòng máu, dẫn đến TIA.

Các yếu tố rủi ro không thể thay đổi

• Tiền sử mắc bệnh trong gia đình: Nguy cơ thiếu máu não thoáng qua của một người sẽ tăng lên nếu có người trong gia đình họ mắc bệnh tim, huyết áp cao hoặc đã từng bị cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ.
• Tuổi tác, với người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn: Tuổi tác là một yếu tố quan trọng cho các cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) và đột quỵ. Nguy cơ mắc TIA và đột quỵ tăng lên theo tuổi tác. Người cao tuổi thường có nguy cơ cao hơn do quá trình lão hóa cơ thể, bao gồm đặc tính của mạch máu và hệ thống tuần hoàn, cũng như các vấn đề sức khỏe khác như cao huyết áp, tiểu đường và bệnh tim mạch. Sự mất khả năng cân bằng hormone và thay đổi tỉ lệ cholesterol trong máu cũng có thể góp phần vào nguy cơ này. Điều này làm cho việc kiểm soát các yếu tố rủi ro khác, như chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn, trở nên cực kỳ quan trọng đối với những người cao tuổi.
• Tiền sử bị TIA hoặc đột quỵ trước đó: Những người đã từng bị cơn thiếu máu thoáng qua có nguy cơ tái phát cao hơn. Đồng thời, người này có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn người bình thường.
• Bệnh hồng cầu hình liềm, một tình trạng gây ra đông máu dễ bị: Các tế bào máu hình liềm mang ít oxy hơn và có nhiều khả năng mắc kẹt trong thành động mạch, cắt đứt lưu lượng máu đến não và gây ra cơn thiếu máu cục bộ tạm thời.

Các yếu tố rủi ro có thể kiểm soát

Các yếu tố rủi ro có thể kiểm soát là những yếu tố mà bạn có thể ảnh hưởng hoặc kiểm soát được thông qua lối sống và sức khỏe. Dưới đây là một số yếu tố rủi ro kiểm soát được:

• Tăng huyết áp: Thực hiện các biện pháp để kiểm soát huyết áp như hạn chế sodium, tăng cường vận động, giảm căng thẳng và tuân thủ đúng toa thuốc được chỉ định.
• Cholesterol trong máu cao: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất xơ và omega-3, hạn chế chất béo bão hòa và cholesterol, cũng như tăng cường hoạt động thể chất.
• Bệnh lý về tim mạch: Thực hiện các biện pháp kiểm soát yếu tố rủi ro của bệnh tim mạch như kiểm soát huyết áp, duy trì mức cholesterol lành mạnh và thực hiện các biện pháp giảm stress.
• Bệnh động mạch cảnh và bệnh động mạch ngoại vi (PAD): Thực hiện các biện pháp kiểm soát huyết áp và cholesterol, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và tăng cường vận động.
• Bệnh đái tháo đường (tiểu đường): Kiểm soát đường huyết thông qua chế độ ăn uống, vận động và tuân thủ kế hoạch điều trị do bác sĩ chỉ định.
• Thừa cân, béo phì: Thực hiện chế độ ăn uống cân đối, tăng cường hoạt động thể chất và giảm cân an toàn dưới sự hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ.

Những ảnh hưởng lâu dài của cơn thiếu máu não thoáng qua

Não cần tới 20% lượng oxy của cơ thể, khiến não cực kỳ nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy. Nếu việc cung cấp máu lên não bị gián đoạn trong 10 giây, tổn thương mô não sẽ xảy ra. Nghiên cứu y học cho thấy ngoài nguy cơ đột quỵ, các cơn thiếu máu thoáng qua còn có thể gây ra những ảnh hưởng lâu dài khác, bao gồm:

• Suy nhược cơ thể: Cảm giác mệt mỏi và suy giảm sức mạnh có thể kéo dài trong thời gian dài sau cơn TIA. Khả năng hoạt động vật lý và tinh thần có thể bị ảnh hưởng, gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Tâm trạng bị ảnh hưởng: Các biến đổi trong hệ thần kinh có thể gây ra các vấn đề về tâm trạng như cảm thấy căng thẳng, lo lắng, hoặc trầm cảm. Sự tác động của cơn TIA có thể làm cho người bệnh cảm thấy không an toàn hoặc lo sợ về sức khỏe của mình, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày và mối quan hệ xã hội.

Điều trị cơn thiếu máu não thoáng qua như thế nào?

Mặc dù các triệu chứng thiếu máu thoáng qua nhanh chóng kết thúc nhưng bệnh nhân cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để giảm nguy cơ tái phát hoặc đột quỵ trong tương lai. Mục tiêu điều trị cơn thiếu máu thoáng qua là ngăn ngừa cục máu đông hình thành trong động mạch, từ đó hạn chế nguy cơ đột quỵ cấp tính và các biến chứng nguy hiểm.

Điều trị cơn thiếu máu não thoáng qua thường tập trung vào việc điều chỉnh các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao, cholesterol cao, và tiểu đường. Các phác đồ thuốc cũng có thể được sử dụng để giảm nguy cơ tái phát cơn thoái hóa não.

Ngoài ra, việc thay đổi lối sống như tăng cường hoạt động thể chất, duy trì một chế độ ăn lành mạnh, và kiểm soát cân nặng cũng rất quan trọng. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật hoặc các biện pháp can thiệp khác có thể được xem xét. Tuy nhiên, điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và yếu tố riêng của mỗi bệnh nhân, do đó việc tư vấn với bác sĩ là rất quan trọng.

Nguy cơ xảy ra đột quỵ não ở người bị thiếu máu não thoáng qua là rất cao. Do đó, việc tầm soát sớm đột quỵ não là vô cùng quan trọng và cần thiết để có thể nhận biết tình trạng bệnh và có các phương án điều trị thích hợp.

Hi vọng rằng bài viết của Dược Thuận Hóa chia sẻ sẽ giúp bạn nhận biết và phòng ngừa bệnh thiếu máu não thoáng qua.

Theo dõi chúng tôi tại đây

• Fanpage Dược Thuận Hóa: https://www.facebook.com/duocthuanhoa.official
• Website:    https://duocthuanhoa.vn/san-pham/
• Bán hàng: 0932 668 498

Tư vấn: 0972 777 359